Doğunun Limanları-Amin Maalouf

KİTABIN ADI -DOĞUNUN LİMANLARI

KİTABIN YAZARI :AMIN MAALOUF

1.KİTABIN KONUSU:
İsyan Kitabdar adlı bir kişinin yaşam hikayesi,başından geçen olaylar,doğumundan bu zamana kadar olan herşeyi anlatmaktadır.
2.KİTABIN ÖZETİ:
Yazar, kitabında bir kişinin hayat hikayesini, yaşamını anlatmaktadır.
Bu kişiye 1976 haziranında metroda rastlamış ve onu bir tarih
kitabındaki resminden hatırlamıştır. Yazar bu kişiyi yani İsyan
Kitabdar’ı takip etmiştir. Kitabdar, yazara bir sokağın nerede olduğunu
sormuştur. Bu sokağın ismi “Hubert Hughes Sokağı Direnişçi
1919-1944”tür. Kitabdar’da eski bir direnişçidir.
Yazar, Kitabdar’ı rahat bırakmamış, onunla tanışmış ve sohbete
başlamıştır. Kitabdar, dört gün içinde Paris’teki otuz direnişçi ismi
taşıyan cadde ve sokağı gezecektir. Bir kahveye gidip otururlar. Yazar,
kitabdar’ın direnişçi olduğunu bildiği için onun hayatını anlatmasını
ister. İsyan, tüm yaşamını bu dört gün içinde anlatacaktır. Ve anlatmaya
başlar:
Eskiden bir padişah varmış. Bazı nedenlerden dolayı yerine yeğeni tahta
oturmuş ve bunun üzerine padişah odasına kapanmıştır. Kimsenin yanına
gelmesini istememektedir. Ancak kızı İffet’i çok sevdiğini bilenler onun
odaya girmesini istemişlerdir. İffet odaya girdiğinde büyük bir çığlık
atar,babası intihar etmiştir. Bu olaydan sonra neşeli, hoş,akıllı İffet
gitmiş,yerine suskun,aklını yitirmiş bir kız gelmiştir.
Annesi kızının iyileşmesi için deli doktoru Kitabdar’ı çağırmıştır.
Doktor iyileştirmek için Adana’daki köşküne götürmeyi önermiş ve
anneside kabul etmiştir. Ama ne var ki günün birinde İffet hamile
kalmıştır. Kitabdar’ın kuramlarına göre çocuk doğurmanın şoku ile İffet
eski haline dönebilecekti. Nihayet çocuk doğdu ama pek bir faydası
olmamıştı. Doktor çamura bulandırılmış, herkes onun hakkında kötü şeyler
söylemektedir. Çocoğun babasız olduğunu söylenemezdi, çünkü İffet’le
nikahlanmışlardı ama artık kimse kapılarından adım atmaz olmuştu. Doğan
çocuk ise İsyan’ın babasıydı.16 yaşına girdiğinde babası vefat etti.
Ermeni olan fen öğretmeni Nubar’la aralarında sıkı dostluk başlamıştı.
Nubar’ın 10 yaşında bir kızı vardı, Cecile. Beş yıl sonra babasının
arkadaşı ile evlenirler. Babası, Beyrut’ta bir kaşane yaptırmıştı ve
oraya taşındılar. Nubar onlarla oturmak istememiş ve mütevazi bir ev
kiralamıştı. Aynı zamanda valinin resmi fotografçısı olmuştu.
1914 yazının savaş başlamıştı. Cecile, İsyan’nın ablasına hamileydi.
İsyan, 1919’da doğmuş ve 1922 Eylülünde son çocuğu olan Salem’i
doğurmuştu. Son doğum esnasında Cecile ölmüş,evin yeni hanımı ablası
İffet olmuştu.


Babası,annesinin ölümüne neden olduğu için Salem’i hiç sevmezdi. O da
küçük yaşta hırsızlık,kavga gibi kötü suçlar işlemiş ve hapse girmişti.
Bu yüzden babası bütün ümidini İsyan’da toplamıştı.
1936-1937 yıllarında İsyan, Bakarlaryanın 1. ve 2. sınavlaında ülkenin
en iyi notunu almıştı. Babasından Montpellier tıp fakültesine gitmek
için izin aldı ve temmuz sonunda gemi ile Marsilya’ya gitti. Oradan
trenle Montpellier’e geçti. Burada bir ev kiralamış ve ev sahibeside
Madam Berroy idi. Fakültede çok çalıştığı için ismi kısa zamanda ineğe
çıkmıştı.
Bir akşam Bertnard isimli bir adamla tanıştılar. Bertnard o zamanın
öncü direnişçilerindendi. İsyan’ın düşünceleri beğenisini kazanmış,onu
direnişçi saflarına katmak istiyordu. Bu bir örgüttü, özgürlük örgütü.
Ona bazı kağıtlar verdi,okumasını ve sonrada dağıtmasını söyledi. O da
artık bir direnişçi olmuştu ve bu savaştaki ismi Bakü’ydü. Bu sistem
böyle bir yıl devam etti.
Günün birinde bir jandarmanın oturduğu binaya girdiğini görmüş ve oradan
uzaklaşmıştı. Bir ay önce kaldığı bir örgüt evine gitmişti. Burada bir
çift ve yanlarında bir kız vardı. Kız çok hoşuna gitmişti ve ismi Clara
idi. O gece geç vakte kadar sohbet ettiler. Ertesi sabah kerkes kendi
yoluna ayrılmıştı. Clara’da bir direnişçiydi. Bakü örgütte çok başarılı
olmuş artık önemli görevlerde yer almaktaydı.
Bir gün savaş başlamış ve nihayet kurtuluşa ulaşılmıştı. Daha sonra
İsyan Montpellier’e geri dönmüş ve Madam Berroy’ı görmeye gitmişti. O
yokken olanlar hakkında bilgi edinmiş ve kendinin yani Bakü’nün çok ünlü
biri olduğunu anlamıştı. Herkes onu bir kahraman gibi görmekteydi.
Ertesi gün gemi ile Beyrut’a dönmüştü. Limanda büyük bir kalabalık onu
bekliyordu. Herkes onu alkışlıyor,sevinçlerini gösteriyorlardı. Oradan
babasıyla birlikte eve döndüler. İsyan diğerlerinin nerede olduğunu
sormuştu. Nubar ve büyükannesi Amerika’ya gitmiş, ablası ise Mısırlı
Mahmut’la evlenip oraya gitmişti. Kardeşi Salem zaten onbeş yıl hapse
atılmıştı. Babası yaşlı kaçık annesiyle evde yalnız kalmıştı.
Geldiğinden on gün sonra büyükannesi İffet vefat etmiş ve defin
töreninin bir padişah kızına yapıldığı unutulmamışdı.
Definin ertesi günü Clara, İsyan’ın yanına gelmişti. Beraber bahçeye
çıkıp konuştular. Clara,Hayfa’ya gidiyormuş ve vapuru Beyrut Limanı’na
demir atmıştı. Dayısıyla birliktelerdi ve limanın karşısındaki otelde
kalıyorlardı. Bir süre daha sohbet ettiler ve Clara ayrıldı. İsyan onu
bir daha görememe korkusu içindeydi. Ertesi günü bir taksiye atlayarak
Clara’nın yanına gitti. Ona “bana yaz”demişti ve adresini vermişti.
Clara da İsyan’ın dudağına bir öpücük kondurarak otele doğru koşmaya
başlamıştı.
İki ay sonra Clara mektup atmıştı. Mektubunda Arap-Yahudi kavgalarını
sona erdirmek için çabaladığı yazılıydı. Bu arada Kitabdar’da
konferanslar vererek yaşadığı maceraları anlatıyordu. Çeşitli
semtlerden, kentlerden ve köylerden çağrılar geliyordu. Bu sayede tüm
ülkede tanınan biri olmuştu.
Bir gün konferanslarından birinde Clara’yı gördü ve konferansı kısa
kesdi. Clara’yı babasıyla tanıştırdı. Clara bir konferansını dinlemek
istemişti ve konferansında hayatını anlatmasını istiyordu. Kabul etti
ama heyecanlanmamak için Clara’dan bakmamasını istemişti. Konferansa
başladığında hayatını değil Clara’ya olan sevgisininde bahsediyordu. Ve
Clara’ya evlenme teklif etti. Clara’da bir süre bekledikten sonra evet
yanıtını verdi.
Evliliklerinin nasıl olacağını düşünmeye başladılar. Beyrut’ta resmi
nikah yoktu bu yüzden Fransa’ya gitmeye karar verdiler ve gerekli
evrakları hazırlamak için ayrıldılar. 20 Haziran’da, Paris’te, Horloge
Rıhtımı’nda öğlen buluşacaklardı.Bu yerin Horloge Rıhtımı olması nedeni
eski bir hikayede iki sevgilinin orada buluşmalarıydı.O gün buluştular
ve evlendiler.Sonra Beyrut’a geri döndüler.Döndükten sonra kitabdar
malikanesinde büyük bir şölen verildi,mutlu bir yaşam başlıyordu.Ta ki
genel af ilanı ile kardeşinin eve dönmesine kadar…Bu olaydan sonra
Clara ile İsyan Hafya’ya gitmeye karar verdiler,orada mutlu bir yaşama
başladılar ve Clara hamileydi.



Birgün Kahire’den yani ablasından bir telgraf geldi.Babasının hasta
olduğu yazmaktaydı ve İsyan derhal Beyrut’a hareket etti,Clara’sız.
Babası felç geçirmiş ve birkaç ay sonra vefat etmiştir. Ablası daha
sonra Kahire’ye geri dönmüştür. Babasının ölümü ile İsyan rahatsızlanmış
ve ruhsal dengesi bozulmaya başlamıştır. Bir tane kız çocuğu olduğu
haberi mektupla kendisine gelmişti. İsmini Kitabdar’ın istediği gibi
Nadya koymuşlardı.Mektupta birde kızının fotoğrafı vardı. Aynı zamanda
İsrail-Arap Savaşı patlak verdiği için Hafya’yada gidememektedir.
Kardeşi Salem İsyan’nın bu halinden yararlanarak mirasa konmak istemiş
ve İsyan’ı Dr.Dawwab’ın kliniğine göndermişti.Burada zengin ailelerin
deliren hastaları yer almaktadır. Her sabah hastalara yüksek dozajda
uyuşturucu madde veriliyor ve herkes ruh gibi ortalıklarda dolaşıyordu.
Bu yüzden zor ve yavaş konuşuyor,yürüyor ve kitap okuyordu.Bertnard
İsyan’ı ziyarete gelmiş onun bu haline çok üzülmüştür. Ayrılırken
Bertnard’a sağ iç cebindeki kızının fotoğrafını göstermiş ama Bertnard
bunun bir yardım çağrısı olduğunu anlamamıştı.İsyan’ın oradan kurtulup
normal yaşama dönmek istediğini anlamamıştı.
Kitabdar yaşamadan iyice sıkılmış ve artık ölmek istiyordu. İş bu
haldeyken kararını değiştirecek bir olay gerçekleşti. Kızı Nadya
üniversiteye yazılmak için Paris’e gelmişti.Clara,Nadya’dan Bertnard’ı
görmesini istemiştir.Bertnard’ın yanına gittiğinde babasının durumunu
öğrenmiş ve özellikle fotoğraf hikayesi Nadya’nın çok ilgisini çekmişti.
Babasını oradan kurtarma savaşına başlayacaktı. Oda arkadaşı Christine
Paris’in en büyük kuyumcularından birinin kızıydı. Nadya,kimlikleri
değiştirmeyi teklif etmiş ve Christine kabul etmişti.Christine’nin
pasaportundaki resmi çıkarıp Nadya’nın kini taktılar.Artık kimse
Nadya’dan şüphelenmeyecekti.Nihayet 1968’de uçakla doğuya hareket
etti.Beyrut’a geldiğinin ertesi günü Dr.Dawwab’ın kliniğine gitti.Doktor
para düşkünü olduğu için onu hoş karşılamıştı.Nadya ise babasının
sorunları olduğunu ve uygun bir yer aradığını söylemişti.Beraber kliniği
gezmeye başladılar.Nadya hastaların olduğu odaya geldiğinde Kitabdar
kitap okumaktaydı.Bir vesile ile onunla muhabbet etmiş ona bir kitap
vermişti.Bu sırada Kitabdar kitabı açtığında yazarın isminin yukarısında
“Nadya K.” yazılıydı ve kızı olduğunu anlamıştı.Ama durumu fark
ettirmemek için sesini çıkarmıyordu.Nadya gittikten sonra hemen mektubu
okumuş ve kendi için savaş verdiğini anlamıştı.
Yaşama bağlılığı artmış ve ona yardım etmek istiyordu. Öncelikle
ilaçların dozunu azalmaya başladı. Nadya klinikten sonra Bertnard’ın
yanına gidip olanları anlatmıştı.Berdnard babasını oradan çıkarmanın bir
faydası olmadığını söylemiş ve Nadya oradan ayrılmıştı.Nadya genç bir
adamla tanışımış onunla evlenmiş ve Brezilya’ya gitmişlerdi. Burada
hamile kalmıştı.Doğacak çocuğun adını Bakü koycak ve babasını böylece
yaşatacaktı.Bu sırada çatışmalar tekrar başlamış, silah sesleri kliniğe
kadar gelmekteydi.Dr.Dawwab ve elemanlar orayı terk edip kaçmışlardı.
Sabah olunca Kitabdar “gidiyorum”diyerek oradan ayrıldı. Başkente
gidiyordu ve vardığında Fransız Büyükelçiliğine gitti. Burada onu
Bertnard’ın yanına götürdüler.Bertnard, Clara’dan söz etmek istemiş ama
Kitabdar lafını keserek sadece adresini istemişti.Clara’ya mektup
yazıp,randevu vermişti.Buluşma zamanını düşünmüş ve 20 Haziran öğle
vakti,Horloge rıhtımı yazmıştı.Evet yarın 20 Haziran’dı ve dördüncü gün
bitmişti.
Yazar rıhtımın karşısından dürbünle oraya bakıyor, yavaş yavaş köprüye
doğru ilerliyor ve ortasında duruyor.Az sonra kır saçlı bir kadın
İsyan’a doğru yaklaşıyor ve birbirlerine sarılıyorlar,ağlıyorlar. “El
ele mi gidecekler yoksa herbiri kendini yoluna mı?”diye merak ediyor.
Ama bu kadarının yeterli olduğunu,uzaklaşması gerektiğini düşünüyor.
Yoldan geçenler var,durmuş onlara bakıyorlar,meraklı,duygulanmış.Ama ben
onlara aynı biçimde bakamam;ben yoldan geçen biri değilim ki…

3.ANAFİKİR :
Bu Dünya’da insanın başına hergün değişik olaylar gelebilir. Bunlara
hazırlıklı olmak ve gerekirse savaşmak kendimize yapacağımız en büyük
iyilik olur.

teşekkurler